Wortal dla architektów wnętrz i miłośników designu

Zakończył się kolejny cykl Plebiscytu Polska Architektura XXL, podczas którego grono trzynastu specjalistów z branży wyłoniło najciekawsze realizacje spośród blisko 70 zgłoszeń w trzech głównych kategoriach: architektura kubaturowa, aranżacja wnętrz i projektowanie krajobrazu. Największe uznanie jurorów zdobył biurowiec SAO zlokalizowany w Krakowie, który otrzymał tytuł Grand Prix.

Polska Architektura XXL 2024 – wybór jury

Od 2008 roku plebiscyt Polska Architektura XXL jest jednym z najważniejszych przeglądów dorobku polskich pracowni architektonicznych. Obecna edycja objęła projekty opublikowane w 2024 roku na portalach: sztuka-architektury.pl, sztuka-wnetrza.pl i sztuka-krajobrazu.pl. Zgłoszenia napływały w styczniu i lutym 2025 roku.

To jedyny konkurs w kraju, który kompleksowo podsumowuje działalność twórców w całym spektrum dyscyplin architektonicznych – od brył budynków, przez wnętrza, aż po krajobraz. Co ważne, odbywa się bez nacisków środowiskowych, politycznych czy komercyjnych, zachowując niezależny i obiektywny charakter.

Inicjatywa ta promuje nie tylko renomowane pracownie, ale też młodsze zespoły projektowe z mniejszych miast, dając szansę na zauważenie ambitnych i nietuzinkowych koncepcji.
Proces wyboru laureatów

Głosowanie odbywało się w dwóch etapach – najpierw jurorzy oceniali projekty indywidualnie, a następnie spotkali się online 25 kwietnia, aby wspólnie omówić wyniki i podjąć ostateczne decyzje w siedmiu kategoriach. Skład jury: 

Bartek Bajon – Pracownia PL.architekci

Konrad Basan – Pracownia BDR Architekci

Katarzyna Cynka-Bajon  – Pracownia PL.architekci

Jerzy Ebing – Pracownia Ebing & Partners

Tomasz Gorączkowski – Pracownia Outform

Grzegorz Kłoda – Pracownia GK-Atelier

Monika Kmera – PLGBC – Polskie Stowarzyszenie Budownictwa Ekologicznego

Andrzej Nowak – Pracownia SN Architekci

Przemysław Olszewski – Pracownia SuDe sustainable design

Agnieszka Stefańska – Instytut Wzornictwa Przemysłowego

Michał Szkudlarski – Pracownia SN Architekci

Robert Tarczyński – PA Format Architekci

Beata Tokarska-Kornecka – Pracownia Q+B Architekci

Laureaci poszczególnych kategorii

Architektura publiczna – kubatura

Zwycięzcą została pracownia Pole Architekci z podziemnym Tatrzańskim Archiwum Planety Ziemia. Obiekt niemal całkowicie ukryto pod powierzchnią ziemi, eksponując jedynie wejście w formie drewnianego szałasu. Projekt doceniono za harmonijną integrację z krajobrazem i szacunek dla naturalnego otoczenia.

Opinia jury:

Obiekt świetnie wpisany w kontekst otoczenia, dyskretnie koresponduje z nim nie psując krajobrazu. Zastosowane materiały wykończeniowe nawiązują do górskiego krajobrazu lub też - za świadome ukrycie bryły budynku w istniejącym terenie oraz wykorzystane materiały. Za szacunek do miejsca a jednocześnie stworzenie wejścia w Tatry.

Architektura prywatna – kubatura

Nagrodę przyznano Domowi w Falenicy autorstwa 77 Studio. Nowoczesna interpretacja stylu świdermajerów łączy minimalistyczną estetykę z odniesieniami do lokalnej tradycji. Jurorzy podkreślili otwartość bryły i jej dialog z ogrodem.

Opinia jury: 

Udane przeniesienie idei świdermajerów do współczesnego domu przenikającego się z elementami krajobrazu. W efekcie powstał dom wyjątkowo lekki, zapraszający otoczenie, introwertyczny od strony drogi, ale jednocześnie zupełnie otwarty od ogrodu. Wybór tego budynku wynika z jego innowacyjnego podejścia do tradycji, łącząc elementy "świdermajerów" z nowoczesną estetyką. Projekt charakteryzuje się prostą formą i funkcjonalnością, jednocześnie zachowując detale, które przypominają klasyczną architekturę, jak drewniane akcenty i loggie. Dzięki dużym przeszkleniom, dom doskonale współpracuje z otaczającą go przyrodą, tworząc spójną i przestronną przestrzeń życiową.

Wnętrza publiczne – dwie równorzędne nagrody

Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie – Thomas Phifer and Partners i APA Wojciechowski. Doceniono klarowność przestrzeni, monumentalne klatki schodowe i przemyślaną grę światła.

Opinia jury:

Budynek, który wzbudza wiele emocji, kontrowersji, i o to chodziło. Uwagę zwraca prostota wnętrza, a jednocześnie zadbanie o jasną przestrzeń, z dostępem światła dziennego poprzez nieregularnie osadzone okna i świetlik, z zaproszeniem do widoków na miasto. Monumentalna, klasyczna klatka schodowa, serce budynku, stanowi przestrzeń społeczną - sprzyja interakcjom. Wnętrza stworzone architekturą. Minimalistyczne ale wyraziste. Pełne detali - choć niewidocznych. Wnętrza wyraziste - ale nie odwracają uwagi od tego co w budynku najważniejsze - od sztuki.

Hotel Glar w Wisełce – NOKE Architects. Projektanci połączyli lokalne inspiracje z nowoczesnym podejściem, tworząc przestrzeń o silnym zakorzenieniu kulturowym.

Opinia jury:

Wnętrza prywatne – dwa wyróżnienia

Dom w Mikołowie – Pracownia Kubieniec + Długosz. Brutalistyczne wnętrze z betonowymi akcentami zestawiono z intensywnymi kolorami w stylu Mid Century.

Opinie jury:

Za nietuzinkowe połącznie materiałów i kolorów. Zdecydowałam się wyróżnić ten projekt za umiejętne połączenie surowości betonu z ciepłem kolorów i materiałów nawiązujących do estetyki lat 50. i 60. Wnętrze zachwyca konsekwencją stylistyczną, a jednocześnie zaskakuje detalem – każdy element ma tu swoje miejsce i znaczenie, tworząc harmonijną, a przy tym wyrazistą przestrzeń. To przykład, jak z odwagą i wyczuciem można łączyć brutalistyczną formę z ponadczasowym charakterem meblościanki. Połączenie surowego betonu w konstrukcji budynku z dużą ilością ciepłego drewna w wykończeniu i wyposażeniu tworzą harmonijną całość, przyjemną w odbiorze. Kominek ze szkliwionymi kaflami w ognistym odcieniu jest zdecydowanie tutaj sercem domu.

Mieszkanie w Poznaniu – LBWA. Surowość betonu i kamienia przełamano ciepłem drewna i subtelnymi dodatkami. Jury zwróciło uwagę na funkcjonalność oraz konsekwencję stylistyczną.

Opinia jury:

 Wnętrze minimalistyczne ale z charakterem i bez chęci bycia "modnym" i w trendach. Spokojne, puste - ale funkcjonalne: duża ilość szaf pozwala zachować czystość i harmonię. Wnętrze urzeka szlachetnym połączeniem materiałów, minimalizmem, dbałością o szczegóły i umiejętnym wykorzystaniem koloru.

Przestrzeń publiczna – krajobraz

Nagrodę zdobyły Ogrody Anny w Łodzi od Medusa Group. Projekt rewitalizacji poprzemysłowego terenu połączono z funkcjami społecznymi, tworząc zieloną enklawę w sercu miasta. Szczególną wagę przyłożono do retencji wody, bioróżnorodności i historii miejsca.

Opinia jury:

Za wielofunkcyjność obiektu wpisującego się architekturę a za razem dużą naturalność założenia. Za nasycenie zielenią w centrum miasta. Projekt Ogrodów Anny wyróżnia się świadomym połączeniem historii miejsca z nowoczesnym podejściem do projektowania przestrzeni miejskiej. Szczególnie doceniam jego proekologiczny charakter oraz stworzenie otwartej, przyjaznej przestrzeni dla mieszkańców, która sprzyja integracji i odpoczynkowi. To przykład rewitalizacji, która przywraca życie zaniedbanym terenom, jednocześnie szanując ich tożsamość i wspierając naturę. Głos oddany za bogaty i inkluzywny program, różnorodna, a jednocześnie spójna koncepcja przestrzenna. Ogrody Anny to ciekawy projekt wprowadzający zieleń do miasta w lekki, rozluźniony sposób. Sprzyja wielofunkcyjnemu wykorzystaniu tej przestrzeni przez jej użytkowników.

Ogrody prywatne – wyróżnienie

Uhonorowano ogród o leśnym charakterze autorstwa AlePlan!, wyróżniający się przemyślaną kompozycją roślinności i wykorzystaniem istniejącego drzewostanu. Jury doceniło elegancję połączoną z naturalnością.

Opinia jury:

Umiejętne połączenie naturalnego ogrodu z geometrycznymi formami, a także wpisanie rabat w naturalny układ istniejących sosen. Projekt wyróżnia się spójnym podejściem do kształtowania przestrzeni – ogród został zaplanowany tak, by naturalnie współistnieć z nowoczesną bryłą domu i otaczającym krajobrazem. Wykorzystanie istniejącego drzewostanu, geometryczny układ ścieżek i starannie dobrana roślinność tworzą elegancką, a zarazem pełną harmonii przestrzeń do życia blisko natury. To ogród, który jest nie tylko estetycznym uzupełnieniem architektury, ale też miejscem codziennego spokoju. Ogród o leśnym, luźniejszym charakterze bardzo dobrze komponujący się z otoczeniem oraz architekturą budynku. Jest prosty i ujmujący. Połączenie wykorzystania bylin i obecnych wcześniej drzew. Duży plus za troskę o istniejącą zieleń, zadbanie i włączenie nowego układu ogrodu. Warte podkreślenia jest zrównoważone podejście w projekcie architektury krajobrazu. Wybrano rośliny o leśnym charakterze w taki sposób, aby były odporne na lokalne warunki klimatyczne i nie wymagały zbyt częstego podlewania.

Grand Prix tegorocznej edycji Polska Architektura XXL 

Najwyższe wyróżnienie – Grand Prix tegorocznej edycji Polska Architektura XXL – zdobyła realizacja, która w opinii jury doskonale łączy funkcjonalność, odwagę projektową i troskę o kontekst urbanistyczny. Biurowiec SAO, zaprojektowany przez pracownię Stelmach i Partnerzy, stanowi nie tylko imponującą realizację pod względem architektonicznym, lecz także symbol zmiany podejścia do projektowania przestrzeni pracy.

Nowoczesność osadzona w historii

Budynek zlokalizowany jest przy ulicy Wita Stwosza w Krakowie – w bezpośrednim sąsiedztwie kampusu Uniwersytetu Ekonomicznego i dawnego układu kolejowego. Inwestycja została starannie wpisana w zastaną tkankę miejską. Architekci uniknęli agresywnego kontrastu – zamiast tego zaproponowali elegancką, powściągliwą bryłę o wyważonej skali, której elewacja z anodyzowanego aluminium dyskretnie odbija światło i nie dominuje otoczenia. Wnętrza SAO to nowoczesna odpowiedź na potrzeby pracy hybrydowej. Budynek oferuje elastyczne przestrzenie biurowe, zielone tarasy dostępne z wyższych pięter oraz duże przeszklenia zapewniające naturalne doświetlenie. Projektanci zadbali o wysoki komfort użytkowników, stosując zaawansowane rozwiązania z zakresu klimatyzacji, akustyki i energooszczędności.

Na uwagę zasługuje również podejście twórców do kwestii ekologicznych. Budynek wyposażono w systemy odzysku wody deszczowej, energooszczędne źródła światła oraz technologie umożliwiające efektywne zarządzanie energią. Dzięki temu SAO ma szansę uzyskać jeden z certyfikatów zrównoważonego budownictwa (LEED lub BREEAM), co dodatkowo potwierdzi jego wysoką jakość projektową i wykonawczą.

Uzasadnienie jury

Członkowie kapituły podkreślali w werdykcie, że projekt wyróżnia się "dojrzałością architektoniczną, dyscypliną formalną i umiejętnym balansowaniem pomiędzy współczesnością a kontekstem miejsca". SAO to – jak ocenili jurorzy – przykład tego, jak współczesna architektura może harmonijnie wpisywać się w historyczne miasto, nie rezygnując przy tym z nowoczesnych standardów.

Organizator

Patroni Honorowi

Patroni Medialni

Podoba Ci się nasza działalność ? Postaw kawę dla Grupy Sztuka Architektury!